Microplastics in planten?!

Afgelopen week was er in het nieuws te lezen dat in een recent onderzoek is aangetoond, dat microplastics planten via kleine poriën in de wortels kunnen binnendringen. Een eng idee, aangezien dit betekend dat we zelfs als we (zelf gekweekte) groenten eten, microplastics in ons lichaam kunnen krijgen.

Micro en nanoplastics zijn heel kleine stukjes plastic die niet of maar heel beperkt biologisch afbreekbaar zijn. Hierdoor blijven ze vaak lang in het milieu aanwezig. Het is nog niet helemaal duidelijk wat de gevolgen voor onze gezondheid en dat van andere organismen is, als deze plastic deeltjes onze lichamen binnen komen.

Het zet je wel aan het denken. Onder andere landbouwplastics lijken verantwoordelijk te zijn voor een aandeel aan microplastics in planten.

Maar welke soorten plastic gebruiken we eigenlijk in de moestuin? En kunnen daar dan, als het uit elkaar valt in de aarde, ook microplastics vanaf komen? Die dan vervolgens via onze zelf geteelde, puur biologische groenten ons lichaam in komen?

Microplastics in de moestuin

Wat we zoal aan plastic gebruiken in de moestuin dat vaak als microplastic in de grond terecht komt, is eigenlijk meer dan je zou verwachten.

Touw, tuinnetten, vliesdoek, antiworteldoek, anti-insectengaas, vuilniszakken en tuinafvalzakken, geplastificeerd binddraad..

Veel van deze producten, bijvoorbeeld antiworteldoek, landbouwplastic en anti-insectengaas zijn gemaakt van polypropyleen of polyethyleen. Allebei plastics die veelvuldig als microplastics te vinden zijn in het milieu.

Antiworteldoek en landbouwplastic

Toen ik net begon met moestuinieren wilde ik graag een pad van houtsnippers maken tussen de groentebedden. Om eventueel onkruid tegen te houden dacht ik dat het een goed idee zou zijn om antiworteldoek onder de houtsnippers te leggen. Naast het feit dat het niet erg goed werkte tegen onkruid dat er gewoon doorheen kwam, blijkt na een aantal jaar dat het uit elkaar is gaan vallen in vele kleine zwarte sliertjes.

Het antiworteldoek heb ik inmiddels weggehaald, maar deze sliertjes vind ik regelmatig gerafeld terug in de aarde rondom te plek waar het antiworteldoek lag.

Deze kleine sliertjes vallen vervolgens weer uit elkaar in nóg veel kleinere stukjes plastic, microplastic genaamd. Deze microplastics kunnen dus vervolgens weer in planten terecht komen..
In plaats van het toepassen van worteldoek kan je, als je een pad in de tuin wil leggen gebruik maken van onkruid werende voegvulling tussen de tegels of stenen.

Landbouwplastic

In de moestuin wordt landbouwplastic soms gebruikt om de grond in de winter af te dekken. Hierdoor gaat onkruid dat in de lente opkomt snel dood en door dat het plastic meestal zwart is warmt de aarde er onder sneller op.

Je kan in plaats van het afdekken van de grond met landbouwplastic er ook voor kiezen om mulch of karton te gebruiken. Deze opties zijn in ieder geval biologisch afbreekbaar en onderdrukken de groei van onkruid ook goed.

Daarnaast trekken wormen kleine stukjes organisch materiaal de grond in. Hierdoor wordt de bodem algemeen genomen gezonder en dat draagt bij aan de gezondheid van je planten.

Vuilniszakken

Vuilniszakken die je vult met afval om weer mee naar huis of de milieustraat te nemen en die dan even op de tuin blijven staan tot ze vol zijn, worden vaak kapot gepikt of geknaagt door vogels of egels en dergelijke. Deze kleine afgeknaagde stukjes plastic komen dan terecht in de aarde. In plaats van vuilniszakken kan je ook een stevig krat of een ton gebruiken om afval in te vervoeren of tijdelijk in op te slaan.

Vliesdoek

Vliesdoek is denk ik het meest vervuilende materiaal wat ik ooit heb gebruikt in de moestuin. Het is gemaakt polyester of polypropyleen wat als flinterdunne vezeltjes tot een soort lap wordt geperst of geweven. Het is wel een bruikbaar materiaal om planten te beschermen tegen vorst maar al na minder dan een seizoen begint het langzaam te vergaan tot een soort heel fijn stof, wat vervolgens overal terecht komt.

Vliesdoek is helaas moeilijk te vervangen. Het voordeel ervan is, dat het super licht is en een open structuur heeft. Daardoor laat het water en zonlicht door. Misschien bestaat er een heel dun materiaal van katoen, bijvoorbeeld vitrage, wat dezelfde eigenschappen heeft als vliesdoek. Zelf heb ik hier nog geen ervaring mee.

Touw

In het begin gebruikte ik voor allerlei klusjes op de tuin vaak het eerste beste touw wat ik tegenkwam. Nu weet ik dat veel van dat touw gemaakt was van polypropyleen of andere niet afbreekbare materialen. Ik kom namelijk nog altijd kleine stukjes tegen in en op de grond. Gelukkig is er ook touw wat is gemaakt van natuurlijke en biologisch afbreekbare materialen, zoals vlas, hennep of jute.

Netten

Tuinnetten zijn over het algemeen best sterk. Zeker de iets duurdere varianten gaan als je ze goed behandeld meerdere seizoenen mee. Ik heb dan ook niet het idee dat tuinnetten qua vervuiling de eerste dingen zijn die onze aandacht verdienen. Daarnaast zijn ze denk ik best lastig te vervangen voor iets anders dan een soort kooien van wilgentenen. Die kwam ik tegen in een kasteeltuin in Frankrijk. Zo deden ze het vroeger blijkbaar!

Helaas is het een illusie dat we totaal kunnen uitsluiten dat we microplastics die in planten zitten binnen krijgen. Wel kunnen we ons best doen om verantwoorde keuzes te maken als het op het gebruik van plastic in de tuin aankomt.

We kunnen er voor kiezen om alternatieven te gebruiken voor plastic producten die we nodig hebben in de tuin. Hopelijk helpt dat het risico van de opname van microplastics in onze groenten en daarna in ons lichaam te verminderen.

Wil je dat meer (moes)tuinliefhebbers dit artikel kunnen lezen? deel hem dan op social!