De dovenetel als insectenplant

Beweging in mijn ooghoek

Afgelopen week was ik wat planten aan het delen en verplaatsten in een border met dovenetel, knoopkruid en margriet. Eindelijk was het lekker zonnig weer! Ondanks dat de thermometer maar net de elf graden aantikte was het bijna windstil en stond ik al lekker in een dunne trui te genieten. Je kent het waarschijnlijk wel, vijf minuten aan de slag en dan weer even met je ogen dicht de zon op je gezicht laten schijnen..

Toen ik daar op mijn knieën bezig was met het delen van een klomp knoopkruid zag ik in mijn ooghoek wat zwarte puntjes bewegen. Op een bosje witte dovenetels scharrelden een aantal kleine wantsen in de zon.

Ze waren overwegend zwart met witte vlekken en een opvallende metallic blauwe glinstering op hun rug. Energiek kropen ze over de dovenetels en aan de onderkant van de bladeren kwamen er soms een aantal samen om te paren. Ze zaten dan met hun achterkant aan elkaar vast waarna ze probeerden rond te wandelen. Het was eigenlijk vooral kleine stukjes heen en weer schuiven want ze waren het meestal niet met elkaar eens over de route.

De dovenetelgraafwants

Het bleken dovenetelgraafwantsen (Tritomegas bicolor) te zijn. Ze doen hun naam eer aan omdat ze in de grond graven en daar hun eitjes leggen. Daaraan zijn de pootjes goed aangepast; er zitten een soort stekeltjes aan waarmee de wants effectief aarde kan harken. Dit is goed te zien als je hem met een loep zou bekijken.

De dovenetel graafwants heeft ook nog een broertje, namelijk de ballotegraafwants (Tritomegas sexmaculatus), die vooral leeft op de stinkende ballote. (Ballota nigra) Deze plant lijkt niet alleen op de dovenetel, maar is er ook aan verwant. Het zijn allebei planten uit de lipbloemenfamilie. (Lamiaceae)

wifi

Naast de volwassen wantsen hebben de nimfen ook een interessant uiterlijk. Ze hebben net als sommige nimfen van andere wantsen een soort van wifi symbool op hun rug. Helaas kan je met je telefoon geen verbinding maken met dit ‘netwerk’, maar misschien is dit maar goed ook.

Hoewel veel insecten op allerlei verschillende planten kunnen leven, is de dovenetelgraafwants (zoals de naam al zegt) gespecialiseerd in het leven van hoofdzakelijk dovenetels. De wantsen zuigen sappen uit de wortels, stengels en bladeren. Gelukkig zijn dovenetels sterke planten die gewend zijn aan geknabbel van deze insecten.

Sluipvlieg

Het leven van insecten gaat meestal niet over rozen. Een van de ergste nachtmerries van de dovenetelgraafwants is een sluipvlieg die op hem parasiteert. De larven van de sluipvlieg ontwikkelen zich in de wantsen. Zo zijn zowel de wants als de sluipvlieg afhankelijk van de dovenetel.

Vlinders en de dovenetel

De dovenetel geeft niet alleen voedsel aan de wants, maar ook aan allerlei soorten (nacht) vlinders met de meest prachtige namen waaronder de Spaanse vlag, bonte beer, zwart weeskind, zilvervenster en de roomvlek.

Wilde bijen die vliegen op de dovenetel

Ook veel soorten wilde bijen en hommels drinken nectar of halen stuifmeel bij de dovenetel. Bijvoorbeeld de tuinhommel, akkerhommel, grashommel, gouden slakkenhuisbij, blauwe metselbij en blauwzwarte houtbij.

De dovenetel is dus een plant die veel soorten insecten nodig hebben om van de leven. Een van de belangrijkste voordelen van dovenetels voor insecten die nectar zoeken is dat vooral de paarse dovenetel al heel vroeg bloeit. Zo hebben hongerige hommels en bijen die net wakker worden meteen wat te eten.

Vanaf nu loop ik wat langzamer langs mijn witte dovenetels. Wie weet welke insecten ik er dan weer op aantref!

Nog een artikel over wilde planten? Het Herderstasje heeft een interessant geheim..

Bronnen:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Graafwantsen
http://www.tuin-thijs.com/wantsen-schildwantsen-pentatomoidea.htm
https://www.vlinderstichting.nl/vlinders/planten2/plant/?plant=517
https://insectenplanten.nl/drachtplant099003.html